Μπορώ να προστατεύσω μια συνταγή μαγειρικής;

Θα μπορούσαν να προστατευθούν οι συνταγές μαγειρικής από το δίκαιο της πνευματικής ιδιοκτησίας; Πως θα μπορούσε ένα διάσημος σεφ να προστατεύσει την πρωτότυπη συνταγή του, η οποία είναι δυνατόν να του αποφέρει σημαντικό κέρδος εάν αναλογιστεί κανείς ότι η τιμή ενός πιάτου σε ένα ακριβό εστιατορίο ξεκινάει τουλάχιστον από τα €20,00;

H νομολογία, ελληνική αλλά και ευρωπαϊκή, δεν έχει ασχοληθεί σε μεγάλο βαθμό με το  ζήτημα της προστασίας μιας μαγειρικής συνταγής και ελάχιστες είναι οι αποφάσεις εκείνες που διαπραγματεύονται το εν λόγω ζήτημα, παρόλο που είναι ένα αντικείμενο που μπορεί να αποφέρει τεράστια οικονομικά οφέλη.

Σύμβαση έντυπης έκδοσης & «ηλεκτρονική σύμβαση» για νέους και πολλά υποσχόμενους συγγραφείς…

...Για να μην σας πιάσουν οι εκδοτικοί οίκοι απροετοίμαστους!

Βασικός κανόνας της πνευματικής ιδιοκτησίας είναι ότι δεν απαιτείται καταρχήν να κατοχυρώσετε το έργο σας για να απολαύσετε τα δικαιώματα, περιουσιακό και ηθικό, που απορρέουν από αυτό. Η προστασία σας ως δημιουργοί είναι αυτόματη και αυτοδίκαιη από την στιγμή της δημιουργίας του έργου σας.

Για να μην δείτε όμως το έργο σας να στην βιτρίνα ενός μεγάλου βιβλιοπωλείου με το όνομα ενός αγνώστου προς εσάς συγγραφέα, πριν δώσετε το έργο σας σε κάποιο εκδοτικό οίκο φροντίστε να προκύπτει η ιδιότητα σας ως δημιουργός του. Ο πιο επίσημος τρόπος είναι η πράξη δημόσιας κατάθεσης σε συμβολαιογράφο.

Να θυμάστε πάντα πως εάν είστε από την φύση σας μετριοπαθείς φυσιογνωμίες έχετε πάντα το δικαίωμα και την επιλογή να διατηρήσετε την ανωνυμία σας, χρησιμοποιώντας ψευδώνυμο…

Σύμβαση έντυπης έκδοσης

• γίνεται εγγράφως
• με την σύμβαση αυτή μεταβιβάζετε στον εκδότη τις εξουσίες της αναπαραγωγής και της διανομής του έργου σας στο κοινό.
• ο εκδότης δεν μπορεί να προχωρήσει στην μετάφραση του έργου σας χωρίς την προηγούμενη δικής σας έγγραφη άδεια. Για την μετάφραση έχετε δικαίωμα να διαπραγματευτείτε την ανάλογη, ποσοστιαία επί  της λιανικής τιμής πώλησης του βιβλίου σας, αμοιβή
• η αμοιβή σας κατά κανόνα και βάσει του νόμου 2121/1993 είναι ποσοστιαία επί της λιανικής τιμής πώλησης
• ο εκδότης έχει υποχρέωση να λογοδοτεί και να σας παρέχει οποιαδήποτε χρήσιμη πληροφορία σχετικά με την πορεία της έκδοσης του έργου σας και των εσόδων που αυτό αποφέρει. Ένας τρόπος για να έχετε μια εικόνα των πωλήσεων του βιβλίου σας είναι να υπογράψετε το σύνολο των παραχθέντων από τον εκδότη αντιτύπων.
• ο εκδότης υποχρεούται να διαφημίζει καταλλήλως το έργο σας και να επιμελείται την εμφάνιση των αντιτύπων και του εξωφύλλου ζητώντας για τις ενέργειες αυτές πάντα την έγκρισή σας.
• έχετε το δικαίωμα να ζητήσετε να σας διαθέσει ο εκδότης δωρεάν ένα ελεύθερα διαπραγματεύσιμο αριθμό αντιτύπων του έργου σας

 «Ηλεκτρονική έκδοση» 

Τεχνολογικό δημιούργημα των καιρών μας και ένας διαφορετικός τρόπος εκμετάλλευσης του έργου σας.

• Η ηλεκτρονική έκδοση είναι η έκδοση του έργου σας  όχι εντύπως αλλά επιγραμμικώς «online» και η διάθεσή του στο κοινό είτε σε cd- rom είτε σε μορφή που είναι συμβατή με φορητές συσκευές ηλεκτρονικής ανάγνωσης (e-book).
• Για την ηλεκτρονική έκδοση πρέπει να μεταβιβάσετε ρητώς και εγγράφως στον εκδότη την εξουσία αναπαραγωγής και την εξουσία μετάδοσης του έργου σας μέσω διαδικτύου
• Εδώ εφαρμόζονται οι γενικές αρχές των συμβάσεων εκμετάλλευσης του Ν.2121/1993 (α.12-17, α.32. α.39) και όχι οι ειδικοί κανόνες της έντυπης εκδοτικής σύμβασης

Και να θυμάστε ότι κάθε εξουσία που δεν μεταβιβάζετε ρητώς στον εκδότη, παραμένει σε εσάς ως συγγραφέα και δημιουργό.

 

Chaises Longues, φωτογραφίες και δικαστικές διαμάχες

ή αλλιώς έργα εφαρμοσμένων τεχνών και πνευματική ιδιοκτησία

Μπορεί κανείς να βρει πληθώρα δικαστικών αποφάσεων, τόσο σε εθνικό όσο και σε διεθνές επίπεδο, σύμφωνα με τις οποίες τα βιομηχανικώς παραγόμενα χρηστικά αντικείμενα  – γνωστά και ως έργα εφαρμοσμένων τεχνών- μπορούν να τύχουν προστασίας από τον νόμο περί πνευματικής ιδιοκτησίας (Ν. 2121/1993) υπό την βασική προϋπόθεση ότι εμφανίζουν κάποιο βαθμό πρωτοτυπίας και ότι υπάρχει έστω ένας χαλαρός σύνδεσμος μεταξύ του χρηστικού αντικειμένου και της δημιουργικής προσωπικότητας του καλλιτέχνη- δημιουργού τους.

Ως τέτοια πρωτότυπα πνευματικά δημιουργήματα προστατευόμενα από τον νόμο περί πνευματικής ιδιοκτησίας (droit d’ auteur κατά το γαλλικό δίκαιο) αναγνωρίζονται και τα διάσημα έπιπλα του κορυφαίου αρχιτέκτονα του αιώνα μας ( 1887-1965), Charles-Edouard Jeanneret (o οποίος έγινε γνωστός με το  ψευδώνυμο Le Corbusier) τα οποία σχεδίασε  με την βοήθεια της αρχιτέκτονος Charlotte Perriand χρησιμοποιώντας νέα, επαναστατικά υλικά για την εποχή του. 

Το σκίτσο του μήνα Σεπτεμβρίου

Η επιστροφή….
…έχω «λίγη» δουλίτσα αυτή την στιγμή!

«Ιστορίες παπουτσιών»

Διεκδικώντας τον τίτλο του «βασιλιά» της κόκκινης σόλας

Τα διάσημα παπούτσια, του Christian Louboutin, με σήμα κατατεθέν τις κόκκινες σόλες και τα ψηλά τακούνια, γιορτάζουν φέτος την παρουσία 2 δεκαετιών στο χώρο της μόδας και την τεράστια εμπορική τους επιτυχία.

Μια επέτειος όμως που χρωματίζεται αρνητικά εξαιτίας των δικαστικών διαμάχεων που έχουν ξεκινήσει για την περίφημη κόκκινη σόλα…

Ο Christian Louboutin ανοιξε την πρώτη του μπουτίκ στο Παρίσι το 1992 και η πρώτη πελάτισσά του ήταν η πριγκίπισσα Καρολίνα του Μονακό.

Έκτοτε και μέχρι σήμερα όλα τα παπουτσια που σχεδιάζει φέρουν στην σόλα τους το χαρακτηριστικό κόκκινο χρώμα του πάθους, το οποίο εμπνεύστηκε όταν έβαψε με κόκκινο μανό την σόλα σε ένα γοβάκι.

Εξαιτίας της μεγάλης απήχησης και της πρωτοτυπίας της κόκκινης σόλας ο οίκος Louboutin προχώρησε αρχικά σε εθνικό επίπεδο (Γαλλία) στην καταχώρηση μέσω του ΙΝPI (Institut National de Propriété Intellectuelle) του λεκτικού και περιγραφικού σήματος “semelle de chaussure de couleur rouge”, για προϊόντα της κλάσεως 25 συνοδεύοντας την φωτογραφία του παπουτσιού, με μια σύντομη περιγραφή «σόλα παπουτσιών με κόκκινο χρώμα». Με τον τρόπο αυτό στόχος ήταν να εξασφαλίσει το μονοπώλιο της κόκκινης σόλας ως εμπορικού σήματος.

Επιπλέον ο οίκος Louboutin, προχώρησε στην καταχώρηση του λεκτικού και εμπορικού σήματος “The Red Sole Mark», και στο Γραφείο Σημάτων των Ηνωμένων Πολιτειών.

Η χωρίς δικαίωμα χρησιμοποίηση (παραποίηση ή απομίμηση) ενός εμπορικού σήματος στο διαδίκτυο

Αφορμή για προβληματισμό η υπόθεση Yves Rocher /BNP -06.04.1996 T.G.I. (Tribunal de Grand Instance) de Paris

Σύμφωνα με το άρθρο 1 παράγραφος 1 του Ν.2239/1994 ως εμπορικό σήμα νοείται το διακριτικό εκείνο γνώρισμα που διακρίνει τα προϊόντα ή τις υπηρεσίες του φορέα του από τα προϊόντα ή τις υπηρεσίες άλλων επιχειρηματιών και ως τέτοιο χρησιμεύει στην συγκράτηση των παλιών και την απόκτηση νέων πελατών.

Το δικαίωμα δε στο σήμα -σύμφωνα με το άρθρο 2 του Ν.2239/1994- αποκτάται με βάση το τυπικό σύστημα (με απόφαση της Διοικητικής Επιτροπής Σημάτων) και ανεξάρτητα από την χρησιμοποίησή του στις συναλλαγές και παρέχει στον φορέα του σήματος το δικαίωμα της αποκλειστικής χρήσιμοποίησής του, στον εδαφικό χώρο στον οποίο έγινε η εγγραφή του (αρχή της εδαφικότητας).

Συνεπώς, εάν ο δικαιούχος θέλει το σήμα του να προστατεύεται σε περισσότερες χώρες, θα πρέπει να το κατοχυρώσει σε καθεμία από αυτές.

Εξαιτίας λοιπόν του απόλυτου δικαιώματος που επιφυλάσει ο νόμος στο δικαιούχο του σήματος, αυτός μπορεί σε περίπτωση προσβολής του να ασκήσει αγωγή, κατά το άρθρο 26 παρ. 1 του Ν.2239/1994,  «κατά εκείνου που χρησιμοποιεί ή παραποιεί ή απομιμείται σήμα που ανήκει σε άλλον».

Προσοχή όμως, για να υπάρξει προσβολή του απόλυτου δικαιώματος του δικαιούχου στο σήμα του, θα πρέπει κατά το άρθρο 4 παρ. 2 του Ν.2239/1994 το παραποιημένο ή κατ’ απομίμηση σήμα να αφορά προιόντα ή υπηρεσίες της ίδιας ή παραπλήσια κλάσης (αρχή της χρονικής προτεραιότητας).

Ωστόσο, τι γίνεται στην περίπτωση που η παροποίηση ή απομίμηση ενός σήματος λαμβάνει χώρα στο διαδίκτυο; Ποιο είναι δηλαδή το κατά τόπον αρμόδιο δικαστήριο, όταν σε μια ιστοσελίδα προσβάσιμη σε όλο τον κόσμο χρησιμοποείται π.χ. το διεθνώς κατοχυρωμένο σήμα “Yves Rocher ” για την διαφήμιση καλλυντικών τα οποία όμως αποτελούν απομίμηση των αυθεντικών;

Ανθρωπινα γονίδια και διπλώματα ευρεσιτεχνίας

Ολόκληρη η βιομηχανία βιοτεχνολογίας, οργανώσεις ασθενών, «συνασπισμός» γυναικείων συλλόγων υγείας, γενετιστών και επιστημονικών ενώσεων παρακολουθούν «στενά» τις εξελίξεις της υπόθεσης των διπλωμάτων ευρεσιτεχνίας που έχουν χορηγηθεί στα ανθρώπινα γονίδια που εμπλέκονται στην ανάπτυξη καρκίνου, BRCA1 και BRCA2.

Μια πολύκροτη υπόθεση, η έκβαση της οποίας έχει σημαντικές επιπτώσεις στην υγεία εκατομμυρίων γυναικών που αντιμετωπίζουν τον κίνδυνο του καρκίνου του μαστού καθώς και στην μελλοντική κατεύθυνση της βιοΐατρικής έρευνας  και στην εν γένει βιομηχανία της βιοτεχνολογίας.

Διπλώματα ευρεσιτεχνίας σε ανθρώπινα γονίδια

Μπορεί να χορηγηθεί δίπλωμα ευρεσιτεχνίας – εφόσον αυτό χορηγείται μόνο για επινοήματα νέα, με εφευρετική δραστηριότητα και επιδεκτικά βιομηχανικής εφαρμογής- σε ανθρώπινα γονίδια;

Παρά την ως άνω γενική αρχή διπλώματα ευρεσιτεχνίας φαίνεται να κατέχουν η αμερικάνικη εταιρεία Myriad Genetics σε συνεργασία με το Πανεπιστήμιο της Utah για τα ανθρώπινα γονίδια BRCA1 και BRCA2, τα οποία ευθύνονται για την πλειονότητα των περιστατικών κληρονομικού καρκίνου του μαστού και των ωοθηκών.

Όπως δηλώνει η αμερικάνικη εταιρεία τα διπλώματα αυτά χορηγήθηκαν για την μέθοδο απομόνωσης των γονιδίων αλλά  για την φυσιολογική μορφή και τις μεταλλαγές τους, οι οποίες υποδηλώνουν προδιάθεση για την εμφάνιση καρκίνου του μαστού και των ωοθηκών.

Μάλιστα η Myriad Genetics, χάριν των εν λόγω διπλωμάτων ευρεσιτεχνίας, έχει επιβάλλει από τα τέλη του 1990 απαγόρευση, χωρίς προηγούμενη άδειας χρήσης, οποιασδήποτε ερευνητικής δραστηριότητας πάνω στα γονίδια αυτά.

Συνέπεια των παραπάνω είναι ότι για οποιαδήποτε διαγνωστική εξέταση, οι Αμερικανίδες γυναίκες ή και τα ασφαλιστικά τους ταμεία, χρεώνονται έως και 2.000 δολάρια προκειμένου να μάθουν εάν είναι θετικές στις μεταλλαγμένες μορφές των γονιδίων, οι οποίες αυξάνουν τον κίνδυνο καρκίνου του μαστού και καρκίνου των ωοθηκών.

Μπορούν όμως να χορηγούνται διπλώματα ευρεσιτεχνίας για «προφανείς» ανακαλύψεις;

 

Ελευθερία της τέχνης, σάτιρα και δικαίωμα στην προσωπικότητα

 

«Με το  Μ…πενάκι των γελοιογράφων»

Με αυτόν τον τίτλο πραγματοποιήθηκε -από τις 24 Σεπτεμβρίου έως και τις 2 Οκτωβρίου 2011- έκθεση γελοιογραφίας  στο Μουσείο Μπενάκη σε συνεργασία με την Λέσχη Ελλήνων Γελοιογράφων και με την συμμετοχή 24 Ελλήνων δημιουργών. Στην έκθεση αυτή παρουσιάσθηκαν οι τελευταίες δημιουργίες Ελλήνων γελοιογράφων, οι οποίες είχαν σαν θέμα, τους χαλεπούς καιρούς που περνάμε, την οικονομική κρίση και φυσικά την σάτιρα προσώπων της επικαιρότητας.

Στόχος του καλλιτεχνικού αυτού γεγονότος ήταν η άσκηση δριμείας κριτικής στην πολιτική επικαιρότητα καθώς και η διακωμώδηση -μεγαλοποιώντας κυρίως τα ελαττώματά τους- διαφόρων δημοσίων προσώπων.

Καθώς όμως η ανθρώπινη φύση δύσκολα μπορεί να δεχθεί την κριτική, η σάτιρα, η χρήση παραποιημένων εικόνων και η αναφορά δυσμενών χαρακτηρισμών είναι πιθανόν να προσβάλουν ή και να θίξουν την προσωπικότητα των φυσικών προσώπων που θέλουν να διακωμωδήσουν.

Πότε λοιπόν η δημιουργία ενός «σατιρικού ήρωα» θα μπορούσε να προσβάλει την προσωπικότητα ενός υπαρκτού φυσικού προσώπου;

Ας υποθέσουμε ότι ένας καλλιτέχνης δημιουργεί έναν πρωτότυπο ήρωα, υπό την μορφή γελοιογραφίας, του οποίου η απεικόνιση παραπέμπει σε κάποιο πολύ γνωστό πρόσωπο της επικαιρότητας, παραδείγματος χάριν σε κάποιο πρόσωπο της πολιτικής. Ας υποθέσουμε επίσης ότι ο ήρωας αυτός συμμετέχει σε διάφορες γκάφες ή αναμειγνύεται σε διαφόρων ειδών σκάνδαλα…

Χάριν της ελευθερίας της έκφρασης και της ελευθερίας της τέχνης, συνταγματικώς κατοχυρωμένα δικαιώματα (άρθρο 14 και άρθρο 16 παρ. 1 του Συντάγματος)  και εχέγγυα για την πνευματική δημιουργία, κάθε καλλιτέχνης μπορεί ελεύθερα να δημιουργήσει έναν ήρωα όπως ακριβώς τον έχει «οραματιστεί» με τα χαρακτηριστικά και τις ικανότητες που αυτός θέλει να του προσδώσει.

Μπορεί όμως να «δανειστεί» ανενόχλητος την εξωτερική εικόνα και τα φυσικά χαρακτηριστικά ενός υπαρκτού φυσικού προσώπου προκειμένου να δώσει «σάρκα και οστά» στον φανταστικό ήρωα του; Πότε μια τέτοια περίπτωση θα μπορούσε να «προσβάλει» εκφάνσεις της προσωπικότητας τρίτων ατόμων;

«Οι πειρατές της οθόνης»

«Έλεγξε τα email σου και μέχρι να έρθει η πίτσα, θα έχει «κατέβει» και η ταινία… Ποια από τις δύο τελικά προτιμάς; Tην ρομαντική κομεντί ή το αστυνομικό θριλέρ»;

Ένας όχι και τόσο πρωτότυπος διάλογος που σίγουρα, οι περισσότεροι από εμάς έχουμε ακούσει να επαναλαμβάνεται αρκετές φορές…

Και ενώ η ανταλλαγή και η διακίνηση των οπτικοακουστικών έργων παραμένει παράνομη και απαγορεύεται ρητά από τον νόμο περί πνευματικής ιδιοκτησίας (άρθρο 66 παρ. 2, εδάφιο γ του Ν.2121/1993) πολλές είναι οι φωνές των υποστηρικτών της ελεύθερης διακίνησης των ταινιών, της μουσικής, των βιβλίων και γενικότερα των έργων τέχνης μέσω του διαδικτύου.

«Τα εισιτήρια για τον κινηματογράφο είναι εξωφρενικά υψηλά… Να κατεβάσουν οι εταιρείες παραγωγής τις τιμές για να πηγαίνουμε συχνότερα…»

«Η τέχνη και ο πολιτισμός πρέπει να διακινούνται ελεύθερα… Πρόκειται για αγαθά που πρέπει να είναι διαθέσιμα σε όλους προκειμένου για την πνευματική και ψυχική ανάταση του καθενός…»

Η άποψη της κοινής γνώμης στην χώρα μας, αλλά και στις περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες, έχει διαμορφωθεί. Απαιτεί την ελεύθερη πρόσβαση στα οπτικοακουστικά έργα και στα εν γένει προϊόντα της διάνοιας.

Ήταν λοιπόν αναμενόμενο η πρώτη ποινική δίωξη που ασκήθηκε, πριν από ένα περίπου έτος, για παράβαση του νόμου περί πνευματικής ιδιοκτησίας σε βαθμό κακουργήματος, κατά των διαχειριστών της ιστοσελιδας www.greek-fun.com, για την παράνομη λειτουργία ιστότοπου και την διάθεση πειρατικών αντιγράφων ταινιών, dvd, ηλεκτρονικών παιχνιδιών και μουσικών κομματιών να προκαλέσει θύελλα αντιδράσεων σε μεγάλη μερίδα νέων κυρίως ανθρώπων, χρηστών του διαδικτύου και μια κάποια ανακούφιση και ελπίδα σε καλλιτέχνες και παραγωγούς για την αποτελεσματικότερη διαφύλαξη των ηθικών αλλά κυρίως των περιουσιακών τους δικαιωμάτων.

Εμπορικό σήμα, σύμβολα και συμβολισμοί

Απαγορευμένο το σφυροδρέπανο ως εμπορικό σήμα ρούχων

Σίγουρα στην ευρύτερη λαϊκή συνείδηση το κλασσικό σύμβολο της αριστεράς, το σφυροδρέπανο με το αστέρι πάνω από αυτό, αντιπροσωπεύει την ενότητα αγροτών και εργατών μέσα στην τάξη του προλεταριάτου και αποτελεί σημαντικό σύμβολο και έμβλημα της ταξικής πάλης ενάντια στην bourgeoisie προκειμένου για την ικανοποίηση βασικών αστικοδημοκρατικών αιτημάτων.

Ωστόσο, το σύμβολο αυτό εξαιτίας κυρίως της πρόσφατης ιστορίας της πρώην ΕΣΣΔ, του σταδιακού εκφυλισμού του πολιτικού της συστήματος και της δημιουργίας ενός εκμεταλλευτικού συστήματος στο όνομα της εργατικής τάξης εκλαμβάνεται σήμερα από πολλούς λαούς σαν ένα σύμβολο αυταρχισμού.

Το σφυροδρέπανο λοιπόν εμφανίζεται σαν ένα «λογότυπο» με διττό σημειολογικό περιεχόμενο, το οποίο μπορεί να προκαλέσει συνειρμούς τόσο θετικούς όσο και αρνητικούς.

Ενόψει των ανωτέρω, ενδιαφέρον έχει να δούμε τι συνέβη όταν στις 22-12-2006 η εταιρεία με την επωνυμία “Couture Tech Ltd”, η οποία ανήκει σε Ρώσο σχεδιαστή ρούχων, υπέβαλε αίτηση στο «Γραφείο Εναρμονίσεως στο πλαίσιο της Εσωτερικής Αγοράς» (στο εξής ΓΕΕΑ) για την καταχώρηση ως εγκεκριμένου για την ευρωπαϊκή αγορά σήματος των ρούχων της, ενός εμβλήματος της πρώην ΕΣΣΔ το οποίο είχε σε περίοπτη θέση ένα σφυροδρέπανο.

Ειδικότερα, το εν λόγω εμπορικό σήμα  περιοριζόταν απλώς, όπως φαίνεται και στην απεικόνισή του, στην επανάληψη του εμβλήματος της πρώην ΕΣΣΔ και δεν περιελάμβανε πρόσθετα στοιχεία τα οποία θα μπορούσαν να αποδυναμώσουν ή να μετατρέψουν το σημειολογικό περιεχόμενο του συμβόλου αυτού.

Αυτή άλλωστε ήταν και η αιτία (το ιδιαίτερο σημειολογικό περιεχόμενο του συμβόλου) που με την από 27-08-2008 απόφαση του ΓΕΕΑ, η εν λόγω αίτηση απορρίφθηκε με το αιτιολογικό ότι «το σήμα του οποίου ζητήθηκε η καταχώρηση αντίκειται στη δημόσια τάξη ή στα χρηστά ήθη κατά την έννοια του άρθρου 7 παρ. 1στ΄ σε συνδυασμό με το άρθρο 7 παρ.2 του ως υπ’ αρ. 40/94 κανονισμού της ΕΚ όπως αυτός ισχύει τροποποιημένος με τον νεότερο 207/2009 κανονισμό της ΕΚ, για το κοινοτικό σήμα». 

Ωστόσο, η “Couture Tech Ltd” παρά την απορριπτική αυτή απόφαση, συνέχισε να ενδιαφέρεται για την καταχώρηση του σφυροδρέπανου ως εμπορικού σήματος, προκειμένου για την εμπορία ειδών ένδυσης.