“Free Culture” και άδειες “Creative Commons”

Τα τελευταία χρόνια με την επέλευση της ψηφιακής επανάστασης παρουσιάζεται μια σημαντική ευκαιρία για ένταση της δημιουργικότητας και της παραγωγής γνώσης, ευκαιρία που όμοια της δεν ήταν δυνατή στο παρελθόν.

Ωστόσο, οι νέες αυτές τεχνολογίες μπορούν να χρησιμοποιηθούν και όντως χρησιμοποιούνται (όπως παρουσιάστηκε και στην δημοσίευση με τίτλο «Oι πειρατές της οθόνης») για την παραβίαση των δικαιωμάτων πνευματικής ιδιοκτησίας των δημιουργών, όπως αυτά ορίζονται τουλάχιστον μέχρι σήμερα και σύμφωνα με το ισχύον νομοθετικό πλαίσιο.

Απέναντι σε αυτήν την πραγματικότητα δύο τάσεις έχουν δημιουργηθεί.

Αφενός, η προσπάθεια -μέσω διαφόρων νομοθετικών ρυθμίσεων και άλλων τεχνολογικών μέτρων- της καταστολής και παρακώλυσης της ελεύθερης διάδοσης και αναπαραγωγής των έργων στο διαδίκτυο. Δεν είναι άλλωστε τυχαίο ότι υπάρχουν όλο και περισσότερες -μεγάλης έκτασης- εκστρατείες δημοσιότητας οι οποίες σαν στόχο έχουν να διδάξουν τους  νέους άνθρωπους ότι πρέπει να μένουν μακριά από προστατευόμενο υλικό για το οποίο δεν διαθέτουν ανάλογη άδεια χρήσης.

Αφετέρου, η θεωρία της ελεύθερης διακίνησης του πολιτισμού και της γνώσης (free culture), της οποίας εμπνευστής της ήταν καταρχήν ο αμερικανός Lawrence Lessig.

Το κίνημα “free culture” σκοπό έχει να καταδείξει πως οι παραδοσιακοί τρόποι εκμετάλλευσης, αναπαραγωγής και διάδοσης των πνευματικών δημιουργημάτων δεν μπορούν να τύχουν πλέον εφαρμογής στην σημερινή πραγματικότητα της ψηφιακής εποχής.  Σύμφωνα λοιπόν με την θεωρία αυτή οι δημιουργοί ενθαρρύνονται να υιοθετήσουν περισσότερο καινοτόμα επιχειρηματικά μοντέλα προκειμένου να επιτύχουν την διάδοση και προστασία των έργων τους μέσω ενός πιο ανοικτού και ευέλικτου προς τους χρήστες του διαδικτύου συστήματος, παραχωρώντας ένα μέρος του  περιουσιακού τους δικαιώματος  προς όφελος των χρηστών του διαδικτύου ή των άλλων δημιουργών.

Τέτοιο καινοτόμο επιχειρηματικό μοντέλο, αποτελούν και οι άδειες “Creative Commons” (C.C), οι οποίες πρωτοεμφανίσθηκαν στην Αμερική και απηχούν τις αρχές της φιλοσοφίας “free culture».

Τι είναι όμως οι άδειες “Creative Commons” (C.C.), οι οποίες παρουσιάζονται στο παρακάτω πινακάκι, και πως λειτουργούν;